1. An tAontas Eorpach. Tionscadal tógála na hEorpa. Daonlathas agus rialacha an chluiche
Cuirimid tús leis an aistear ealaíonta seo timpeall ar an daonlathas le sraith saothar lena chruthaítear físeanna dearfacha agus spreagúla faoi chur i gcrích an tionscadail Eorpaigh.
Saothair ealaíne
John VASSAR HOUSE: Parlamento Europeo, 1979 – On display in visitors’ area, Strasbourg
Ag deireadh na 1980idí, chruthaigh, Françoise Schein sraith painéal a bhí inchomparáide le rilífí, ar féidir a dtagairtí foirmiúla a fháil i bpleananna forbartha uirbí cathracha móra nua-aimseartha nó i léarscáileanna de bhealaí bonneagair agus cumarsáide (línte meitreo agus traenach, príomhbhóithre, aerbhealaí). Tá a Ideoglyphe Européen (1988) comhdhéanta de phatrún casta de bhealaí agus treonna chrosacha, atá forshuite ar dhromchla miotail atá meirgeach d’aon ghnó; líonra de bhóithre casta ina bhfuil bolgáin leictreacha beaga bídeacha atá ag glioscarnach, suite san áit ina mbeadh príomhchathracha an Aontais ar léarscáil den mhór-roinn. Tá sraith cloig bheaga mar choróin ar an ensemble a léiríonn na criosanna ama, ar cheart, de réir rún Schein, a shocrú i gceart mar chomhartha tuisceana agus comhaontaithe i measc na dtíortha: “mettre des montres à l’heure = signe de l’entente, accord”.
In 1997, nuair a fuarthas agus nuair a cuireadh an saothar ealaíne i láthair i bParlaimint na hEorpa, thug Schein sainmhíniú ar an bpainéal-rilíf seo mar “saothar teibí a phléann go deimhin le téama na tógála Eorpaí. Ag cur síos ar theorainneacha na mór-roinne atá ag gluaiseacht agus faoi lán seoil, ceapadh an saothar seo dhá bhliain roimh thitim Bhalla Bheirlín. Tairngeartach ar imeacht a chroithfeadh an Eoraip tar éis an Dara Cogadh Domhanda, rinne mé an dealbh seo tar éis dom a bheith i mo chónaí i Nua-Eabhrac ar feadh deich mbliana, tréimhse fhada neamhláithreachta agus coimhthís a thug deis dom a thuiscint gan dabht, a bhuíochas leis an bhféachaint sin ón taobh amuigh, an comhtháthú atá ann i measc thíortha uile na hEorpa, comhtháthú cruthaithe ag daoine aonair: na hEorpaigh”.
Thug Schein sainmhíniú freisin ar an Ideoglyphe mar an chéad cheann i sraith fhada de shaothair mhóra a rinne sí ó 1989. Ina theannta sin, ghlac a tionscadal ealaíne uirbí idirnáisiúnta, a forbraíodh i stáisiúin mheitreo éagsúla i bpríomhchathracha na hEorpa, bunchúis: an líonra, agus é mar aidhm aige an dlúthchaidreamh idir an t-eolas agus an daonlathas a chur in iúl.
Réad suaitheanta eile a dhéileálann le príomhfheidhm Pharlaimint na hEorpa mar inneall an daonlathais pharlaimintigh ar an mór-roinn, is ea European Parliament (1979). Dhear an t-údar, John Vassar House, réad a chuireann compás mór, astraláib nó ionstraim loingseoireachta eolaíochta i gcuimhne, rud a léiríonn go siombalach tráth ar leith i stair an tionscadail Eorpaigh, in 1979:
“Déantar comóradh sa phíosa Parlaimint na hEorpa ar thoghcháin 1979 agus is ionann é agus tráth a bhfuil roinnt tíortha Eorpacha ar tí ballraíocht a ghlacadh. Tá na tíortha atá ann cheana mar chuid den fáinne lena gcruth dinge sainiúil chun ciorcal soladach a chruthú. Tá baill nua réidh le bheith páirteach mar chuid d’fhórsa lártheifeach”.
Ina theannta sin, ionchorpraíodh i mhoirfeolaíocht na dealbhóireachta tagairt shuntasach do roinnt na gcumhachtaí laistigh den Chomhphobal Eorpach:“Léiríonn an fáinne beag lannaithe a imrothlaíonn faoina ais de 3 bhioráin – a sheasann don chomhairle, don Choimisiún agus don Bhreithiúnacht – meicníocht na bhfeidhmeanna neamhreachtúla”.
Rinneadh meicníocht rothlach spéisiúil de na prionsabail spreagúla sin, compás samhailteach nó uaireadóir a léiríonn, agus é suite ag claonadh dinimiciúil ar a ais, gluaiseachtaí gníomhaíochta a chomhordaíodh idir na tíortha a bhí páirteach san Aontas Eorpach in 1979 agus iad siúd a bhí ag fanacht le bheith páirteach go luath.
Tar éis dó an dealbh seo a dhearadh mar “chuimhneachán físiúil ar an nóiméad fíor-stairiúil nuair a bhí an chéad vótáil chomhchoiteann ar siúl do Pharlaimint na hEorpa”, chuir Vassar leideanna breise ar fáil maidir lena bhrí: “Is iad na 9 mBallstát na heilimintí dinge den fháinne, agus tá gach ceann acu de réir a láidreachta vótála. Léiríonn a ndromchlaí seachtracha indibhidiúlacht na dtíortha, agus léiríonn dromchla inmheánach an fháinne a gcomhleá in aonad amháin: Parlaimint na hEorpa. Tugann trí ghluaiseacht tuathalach ar an bhfáinne laistigh faoi seach ar ais an Fhrainc – an Ghearmáin, Benelux – an Iodáil agus an Danmhairg – an Bhreatain Mhór – Éire mar chroineolaíocht de chomhoibriú Eorpach le déanaí. Tá an Ghréig ag fanacht le dul isteach sa chiorcal. Is éard atá sa bhonn, mar shiombail ar na toghthóirí, sreabhadh sruthanna polaitiúla éagsúla ar a bhfuil struchtúr iomlán na Parlaiminte ag brath. Tagann na sruthanna sin le chéile mar fhórsa cinéiteach, rud a thugann spreagadh do ghníomhaíochtaí na Parlaiminte”.
Bhí ionadaíocht ag an seomra ina raibh cónaí ar chumhacht reachtach an Chomhphobail Eorpaigh in Hémicycle Strasbourg (1987), a léiríonn gné den seomra tionóil ina sheisiún iomlán faoi chathaoirleacht P. Daenkert in 1987, tógtha is dócha ó ghrianghraf den tréimhse agus léirithe go pictiúrtha ag John Goudie Lynch le cruinneas doiciméadach agus slacht theicniúil.
In aice leis seomra tionóil mór eile de chuid Pharlaimint na hEorpa, sa Bhruiséil, tá Confluences (1989), ollmhór de chuid an dealbhóra Beilgeach Olivier Strebelle, ag dul in aghaidh na domhantarraingthe mar cheann de na saothair is dána dá chuid go teicniúil. Thóg an t-ealaíontóir fíor-chrann cruach, stoc láidir sorcóireach a ardaíonn agus a leathnaíonn amach i líon mór feadáin a ghrúpáiltear ina nglacáin a thagann le chéile, a scaipeann amach agus a bhíonn ag luascadh in aitriam an Fhoirgneamh Spaak. Struchtúr saor agus orgánach ar siombail é, mar a thugtar le fios ina theideal, ar réimse meascáin agus cruinnithe, de bhráithreachas agus de dhea-thuiscint nach mór do náisiúin na hEorpa iarracht a dhéanamh iad a choinneáil ina gcuid malartuithe agus ina gcomhfhiontair.