7. Daonlathú na hEalaíne
Gné a léiríonn béim ar leith sna saothair roghnaithe seo a leanas is ea indeoisiú na healaíne sa saol laethúil, i dtéamaí móra agus in ábhair imní shóisialta na huaire, amhail an caidreamh idir cultúr agus an margadh, gluaiseachtaí imirce nó an teaghlach.
Saothair ealaíne

Faoi láthair, le gníomhachtú polaitiúil-shóisialta na healaíne faightear ceann de na léirithe domhanda is éifeachtaí, is conspóidí agus is inaitheanta sa ghraifítí. Is éKnock, Knock Knocking On Heaven’s Door (2007), le Jaan Elken, an toradh ar chleachtadh bhríomhar a chomhcheanglaíonn acmhainní teicniúla an tachisme agus an ghraifítí. Tar éis tréimhse hipear-réalaíoch, lig Elken dó féin a bheith meallta ag an bhfeiniméan cultúir sráide malartach seo a d’fheicfeadh sé go minic nuair a bhí sé ina chónaí i gceantar gheiteo Lasnamäe, nuair a bhí air dul tríd cúpla urlár éagsúil laistigh a bhí lán lán le siombailí uirbeacha sular shroich sé a stiúideo.
Is bosca miotalach de dhath liath neodrach agus gnáthchuma air – atáirgeadh múnlaithe ar aonad tionsclaíoch – atá i gceist ag Joep van Lieshout lena Medicine cabinet (1992) sampla de rud ealaíonta discréideach agus coincheapúil, áit a bhfuil údar agus pearsantacht an ealaíontóra as láthair de réir dealraimh. Nochtar dúinn é, áfach, mar phíosa contrártha, mar nuair a bhíonn doras an bhosca á oscailt againn, aimsímid síniú an ealaíontóra, scriobláilte go mór, ar a bhun taobh istigh.
Bhunaigh an t-ealaíontóir Atelier Van Lieshout in 1995, stiúideo a leanann modheolaíocht chun an bonn a bhaint de mhiotas an tsárbhua ealaíonta. D’fhonn ealaín úsáideach agus samhlaíoch a tháirgeadh, a bhfuil braistint ghrinn áirithe aici agus ar mhaithe leis an tsochaí, tá cleachtas ildisciplíneach bunaithe ag Van Lieshout a tháirgeann saothair ar na teorainneacha idir ealaín, dearadh agus ailtireacht, lena ndéantar imscrúdú ar an difríocht bheag idir ealaín déantúsaíochta agus réada feidhmiúla olltáirgeacha.
Is móitíf lárnach é táirgeadh agus tomhaltas bia, arna chlaochlú ag an tionscal gaolmhar agus margaíocht ina dtáirgí caighdeánaithe agus i ndeilbhíní fógraíochta, in Homage de chuid Marko Blažodo Andy Warhol, ag tagairt go sainráite do shraith 1962 an ealaíontóra Mheiriceánaigh de 32 cannaí anraith Campbell, a mheastar inniu a bheith ina shainchomhartha ealaíne den scoth. In Warhol 1 (2007) tá Blažo tar éis an canna anraith a chlúdach i bpóirseáid Gréag-Rómhánach, blaosc seachtrach uilechuimsitheach de sheaniarsmaí Rómhánacha agus d’ealaín chlasaiceach, rud a thugann le fios cineál cúplála idir cultúr clasaiceach agus ollchultúr.
Tá gluaiseachtaí imirce, agus an tionchar mór a bhíonn acu ar theaghlaigh agus ar shochaithe, ar cheann de na príomhábhair i ngairm bheatha an ealaíontóra as Málta, Ruth Bianco, le tionscadail ar nós Connecting geographies [Tíreolaíochtaí a nascadh] nó Tidal dialogues and transit zones [Idirphlé taoide agus criosanna idirthurais], lena bhforbraítear cleachtas ealaíne atá bunaithe ar thaighde lena ndéantar saincheisteanna críche agus gluaiseachtaí trasteorann a cheistiú.
Tá an poiliptic Lines of migration (2020-2021) nasctha go soiléirlleis an art contestataire nó ealaín sráide, i bhfianaise úsáid léiritheach na colláise, chomh maith le héifeachtacht chumarsáideach na siombailí agus na dteachtaireachtaí gonta scríofa a chuireann sé i bhfeidhm. Mar a luaigh an t-ealaíontóir féin, tá ról ríthábhachtach ag cáilíocht cheardaíochta agus thadhlach an phíosa ina coincheap, go háirithe ó cruthaíodh an saothar sin le linn phaindéim Covid-19, nuair a bhí ar an domhan dul i muinín cineálacha teagmhála cianda agus scaradh sóisialta.
Tá naisc teaghlaigh le feiceáil ó uillinn neamhghnách i saothar Edith Karlsondar teideal Family (2019). Is minic a oibríonn Karlson le carachtair arrachtacha nó ainmhithe, cibé an dtagann siad ó fhána imithe i léig nó ó íocónagrafaíocht beithíoch meánaoiseach a ndéantar iad a athlua níos déanaí i saol na litríochta agus na pictiúrlainne fantaisí.Uaireanta déantar cur síos ar dheilbh Karlson mar fhinscéalta, go háirithe nuair a thugtar tréithe agus iompar daonna dá hainmhithe nó dá neacha chun trácht a dhéanamh ar an tsochaí chomhaimseartha le súil chriticiúil.
Léigh níos lú