7. Demokratyzacja sztuki
Włączenie sztuki do codziennego życia, do głównych tematów i obaw społecznych chwili obecnej, takich jak związek między kulturą a rynkiem, ruchy migracyjne lub rodzina, jest cechą, która przejawia się ze szczególnym naciskiem w przedstawionych poniżej wybranych pracach.
Dzieła sztuki
Obecnie polityczno-społeczna aktywacja sztuki znajduje jeden z najbardziej skutecznych, kontrowersyjnych i rozpoznawalnych globalnych wyrazów w graffiti. Knock, Knock Knocking On Heaven’s Door (2007), autorstwa Jaan Elken,jest produktem energicznego ćwiczenia łączącego techniczne zasoby taszyzmu i graffiti. Po okresie hiperrealizmu Elken dał się skusić temu alternatywnemu zjawisku kultury ulicznej, które często widział, gdy mieszkał w getcie w Lasnamäe, kiedy musiał przejść przez kilka pięter wnętrz wypełnionych miejskimi symbolami, zanim dotarł do swojej pracowni.
Medicine cabinet (1992) Joepa van Lieshout to metaliczne pudełko w neutralnym szarym kolorze i o zwyczajnym wyglądzie – uformowana reprodukcja jednostki przemysłowej; przykład dyskretnego i konceptualnego obiektu artystycznego, w którym autorstwo i osobowość artysty są pozornie nieobecne. Ukazuje się nam jednak jako dzieło sprzeczne, ponieważ otwierając drzwiczki pudełka, odkrywamy podpis artysty, nabazgrany dużą czcionką, na dnie wnętrza.
W 1995 r. artysta stworzył Atelier Van Lieshout – studio, które podąża za filozofią podważającą mit artystycznego geniuszu. Aby tworzyć użyteczną i pomysłową sztukę, obdarzoną pewnym poczuciem humoru i służącą społeczeństwu, Van Lieshout założył multidyscyplinarną praktykę, która tworzy prace na pograniczu sztuki, designu i architektury, badając cienką granicę między sztuką produkcyjną a masową produkcją przedmiotów funkcjonalnych.
Produkcja i konsumpcja żywności, przekształcona przez powiązany przemysł i marketing w ustandaryzowane produkty i ikony reklamowe, jest centralnym motywem, który Marko Blažo przyjął w serii Hołd dla Andy’ego Warhola, wyraźnie nawiązującej do serii dzieł amerykańskiego artysty z 1962 r. składającej się 32 puszek zupy Campbell, którą uważa się dziś za moment przełomowy dla pop-artu. W dziele Warhol 1 (2007) Blažo otoczył puszkę z zupą grecko-rzymskim portykiem, wszechogarniającą zewnętrzną powłoką przywodzącą na myśl rzymską starożytność i sztukę klasyczną, co sugeruje pewien rodzaj połączenia między kulturą klasyczną a kulturą masową.
Ruchy migracyjne i ich głęboki wpływ na rodziny i społeczeństwa są jednym z głównych tematów przewodnich w karierze maltańskiej artystki Ruth Bianco, której projekty takie jak “Connecting geographies” [Łączenie miejsc] lub “Tidal dialogues and transit zones” [Rozmowy pływów i strefy tranzytowe], rozwijają praktykę artystyczną opartą na badaniach, analizującą kwestie terytorium i ruchów transgranicznych.
Poliptyk Lines of migration (2020-2021) jest jednoznaczniezwiązany z art contestataire lub sztuką uliczną, biorąc pod uwagę ekspresyjne użycie kolażu, a także komunikacyjną skuteczność symboli i lakonicznych pisemnych wiadomości, które wprowadza do gry. Jak podkreśliła sama artystka, rzemieślnicza i sensoryczna jakość dzieła odgrywa istotną rolę w jej koncepcji, zwłaszcza że dzieło to powstało podczas pandemii COVID-19, kiedy świat musiał uciekać się do zdalnych i społecznie zdystansowanych form kontaktu.
Więzi rodzinne widziane są z nietypowej perspektywy przedstawiła Edith Karlson w dziele Family (2019). Karlson często pracuje z potwornymi lub zwierzęcymi postaciami, niezależnie od tego, czy inspirowane są one wymarłą fauną, czy średniowieczną ikonografią bestii, które później powracały w świecie fantastycznej literatury i kina.Rzeźby Karlson opisuje się niekiedy jako bajki, zwłaszcza gdy jej zwierzętom lub stworzeniom nadaje się ludzkie cechy i zachowania, aby krytycznym okiem komentować współczesne społeczeństwo.