Skip to main content

5. Μέσα μαζικής ενημέρωσης και δημοκρατία

Η σχέση μεταξύ της εξουσίας, των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του κοινού είναι ένα ζήτημα που απασχολεί έντονα στα έργα των Olaf Metzel και Antoni Clavé. Το έργο του Metzel, με πιο σαφή και προκλητικό τόνο, απεικονίζει τη μετατροπή των πληροφοριών του τύπου σε ένα είδος επιχρυσωμένου ειδώλου.

Η εξουσία ενημέρωσης – αλλά και στρέβλωσης – της αντίληψης και της γνώμης του κοινού για τα καθημερινά γεγονότα αποτελεί επαναλαμβανόμενο θέμα στην τέχνη του Olaf Metzel. Το μεγάλο πάνελ Il Messagero, mercoledì 12. October 1988 (1989), αποτελείται από μεταλλικές μήτρες για την εκτύπωση της ομώνυμης ιταλικής εφημερίδας της ημερομηνίας του τίτλου. Τα κεντρικά θέματα που χαράσσονται στις μήτρες – απαγωγές, τρόμος, τραγωδίες – έχουν καταστεί σχεδόν αδιάκριτα από τους θεατές λόγω της περίπλοκης ρωγμάτωσης της επιφάνειας αυτού του ανάγλυφου αλουμινίου.

Ο πίνακας ζωγραφικής του Antoni Clavé δίνει μια εικόνα σχετικά με την αξία των ειδήσεων του Τύπου και της διάδοσής τους στον αστικό χώρο. Η New York II (1989) αναφέρεται στη διάδοση του πολιτισμού, στον σταθερό κύκλο χρήσης του, στην ταχεία φθορά και στην αντικατάσταση. Τα ποπ στοιχεία και η χρήση κολάζ —εικόνων εφημερίδων και περιοδικών που εφαρμόζονται απευθείας στην επιφάνεια— συμβαδίζουν με την καλλιτεχνική παραγωγή του Αμερικανού Robert Rauschenberg τη δεκαετία του 60: εικόνες υφασμένες σε διάταξη που μοιάζει με παλίμψηστο και σημειώνεται από κινήσεις φωτεινής χρωστικής ουσίας.

Η αναφορά στις ειδήσεις, που είναι ενσωματωμένες στις εφημερίδες μέσω κειμένου και φωτογραφιών, αποτελεί επίσης την αρχή της ιδέας του Wall (2008), όπου η καλλιτέχνιδα πολυμέσων Anna Baumgart αναδεικνύει μια δύσκολη και τραγική πραγματική κατάσταση, η οποία αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο σημείο της ευρωπαϊκής ιστορίας.

Γραμμένη με κεφαλαία γράμματα στο κάτω μέρος καθενός από τα γλυπτά είναι η επιγραφή Reuters Forum —ειδησεογραφικό πρακτορείο— που υποδεικνύει την εικονογραφική προέλευση της ομάδας γλυπτών. Πράγματι, το οπτικό σημείο αναφοράς είναι μια φωτογραφία Τύπου που απεικονίζει μια ομάδα Βερολινέζων που προσπαθούν να ξεφύγουν μετά την απομάκρυνσή τους από τα σπίτια τους τον Αύγουστο του 1961. Την ημέρα της φωτογραφίας, ο τοίχος που χωρίζει στα δύο την πόλη έχει γίνει όλο και πιο δύσκολο να διασχιστεί και μετατρέπεται σε αυτό το θανατηφόρο εμπόδιο που συμβολίζει το βαθύ ιδεολογικό χάσμα μεταξύ του σοβιετικού μπλοκ και της Δύσης για τις επόμενες τρεις δεκαετίες. Μέχρι το 1989, όταν το Τοίχος έπεσε, μια ιστορική στιγμή αιχμαλωτίστηκε σε ορισμένες από τις φωτογραφίες που συνθέτουν τη σειρά Berlin (1990) του Frank Thiel.

Η Baumgart αναφέρεται στη φωτοδημοσιογραφική προέλευση των γλυπτών της διαιρώντας κάθε άτομο σε δύο καθαρά μισά: γκρίζες διαβαθμίσεις στο εμπρόσθιο μέρος και συμπαγείς λευκές τομές στην οπίσθια όψη. Η διάκριση αυτή αντικατοπτρίζει τη δισδιάστατη προέλευση της ομάδας και τη μεταφορά της από φωτογραφία σε τρισδιάστατο χώρο.

Αν και το γλυπτό είναι πολύ πιο αφηρημένο από την πρωτότυπη φωτογραφία και δεν απεικονίζει λεπτομερώς τα πρόσωπα των ατόμων, η Baumgart δίνει στο έργο ένα αξιοσημείωτο ρεαλισμό στην αναδημιουργία των αντικειμένων που μεταφέρουν, και στην υφή των κουτιών. Το αίσθημα του επείγοντος και του φόβου, το οποίο καταδεικνύεται από τις θέσεις και τις χειρονομίες των πολιτών του Βερολίνου στη φωτογραφία, αμβλύνεται στα γλυπτά από ρητίνη, ένα υλικό που χρησιμοποιείται ευρέως από σύγχρονα ονόματα της εικονιστικής γλυπτικής, όπως ο Juan Muñoz ή ο Keith Edmier.

1234567

Home