Skip to main content

Arpad SZENES


(1897 - 1985)

Ο Árpád Szenes γεννήθηκε το 1897 στη Βουδαπέστη. Μεγαλώνοντας σε ένα προνομιούχο περιβάλλον καλλιτεχνών και διανοούμενων, ο νεαρός Szenes είχε πάρα πολλές ευκαιρίες να εξοικειωθεί με την τέχνη, τις εκδηλώσεις της (μουσική, θέατρο, γλυπτική, ζωγραφική) και τις μορφές της. Στα έργα του αντλούσε μανιωδώς επιρροές και έμπνευση από αυτές τις πηγές. Ακόμα και όταν στρατολογήθηκε σε νεαρή ηλικία, συνέχισε να αντλεί επιρροές μαζί με τον φίλο του, τον Boros-Bierman. Ο Szenes νόσησε από φυματίωση και αποστρατεύτηκε πρόωρα. Το 1918 εγγράφηκε στην Ελεύθερη Ακαδημία της Βουδαπέστης, όπου σπούδασε υπό τον Rippl-Rónai, έναν καλλιτέχνη με πολυάριθμες υψηλές γνωριμίες στους κύκλους του παρισινού αβάν γκαρντ (Ανρί Ματίς, Αριστίντ Μαγιόλ, Αλμπέρ Μαρκέ, Πιερ Μπονάρ, Εντουάρ Βιγιάρ), και ο οποίος μετέδωσε τα επιτεύγματα αυτής της επαναστατικής γενιάς καλλιτεχνών. Από το 1924 κι έπειτα, γεμάτος έμπνευση αλλά ελλείψει κινήτρου, ο Szenes άφησε τη ζωή να τον παρασύρει και ταξίδεψε στην Ευρώπη (Βερολίνο, Μόναχο, Φλωρεντία, Ρώμη και τελικά Παρίσι), απορροφώντας παθητικά γνώσεις στην πορεία.

Το 1928, στη γαλλική πρωτεύουσα, άρχισε να συχνάζει στην Académie de la Grande Chaumière, παρακολουθώντας απλώς τα μαθήματα. Στο Παρίσι ο Szenes γνωρίστηκε με τη μέλλουσα σύζυγό του, την Helena Vieira da Silbva, με την οποία έμελλε να σχηματίσει ένα από τα διασημότερα καλλιτεχνικά δίδυμα της μοντέρνας τέχνης. Παντρεύτηκαν δύο χρόνια αργότερα. Στην αρχή κατοίκησαν στη «Villa des Camélias», με γείτονες τους Jules Pascin, Εντγκάρ Βαρέζ και Κοκόσκα. Το 1931 μετακόμισαν στο «Atelier 17», όπου έγιναν φίλοι με τους υπερρεαλιστές ζωγράφους Ζοάν Μιρό και Μαξ Ερνστ. Κατά τις περιόδους αυτές, ο Szenes κατά κύριο λόγο μιμούνταν το ύφος των σύγχρονων καλλιτεχνών στα διάφορα εργαστήρια.

Το 1939 το ζεύγος μετοίκησε στη Λισαβόνα. Το 1940, στην πρωτεύουσα της Πορτογαλίας, ο Szenes εξέθεσε για πρώτη φορά τα έργα του. Όπως και στο Παρίσι, το ζεύγος φρόντιζε να συγχρωτίζεται με τοπικούς διανοούμενους με στόχο να διαδώσουν το έργο τους – μια συνήθεια που θα υιοθετούσαν ξανά στη Βραζιλία, όταν πήγαν να ζήσουν εκεί τη δεκαετία του 1940. Το 1944, το πρώτο τους ατελιέ είχε πλέον προσελκύσει πάνω από 200 σπουδαστές, κάτι που τους ανάγκασε να ανοίξουν ένα δεύτερο στο Ρίο. Η υπόλοιπη δεκαετία χαρακτηρίστηκε από εκθέσεις στη βόρεια και στη Λατινική Αμερική (στο Μουσείο Καλών Τεχνών του Ρίο ντε Τζανέιρο, στο MoMA της Νέας Υόρκης, στο Ινστιτούτο Τέχνης στο Σικάγο, στο Μουσείο Τέχνης του Σινσινάτι). Μετά από αυτήν την επιτυχημένη υπερατλαντική περιπέτεια, το ζεύγος επέστρεψε το 1947 στο Παρίσι.

Η επιστροφή αυτή σηματοδότησε μια καλλιτεχνική μετάβαση, με τη δημιουργία της σειράς Banquet. Από το 1949 και ύστερα, τα έργα αυτά εκτέθηκαν σε όλη την Ευρώπη και παρουσιάστηκαν στην γκαλερί Jeanne Bucher στο Παρίσι, στο Musée cantonal de Lausanne και στο Kunsthaus της Ζυρίχης, στο Μιλάνο και στην Κοπεγχάγη, καθώς και στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο και στο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης.

Ακολούθησε ένα ταξίδι στην Πορτογαλία και στην Ισπανία το 1958, το οποίο τους ενέπνευσε να χρησιμοποιήσουν τα τοπία ως θέμα και να χρησιμοποιούν θαλασσινά χρώματα, ενώ από το 1960 και μετά έφερε την εξέλιξη της διαστρωμάτωσης —αυτού που καλείται «κάθετη επέκταση του ορίζοντα». Η αλλαγή αυτή συνοδεύτηκε από τη χρήση μεγαλύτερης κλίμακας και σχήματος. Το 1972 παρουσιάστηκε στα εθνικά μουσεία της Γαλλίας μια λεπτομερής ρετροσπεκτίβα του έργου του Szenes.

Ο Szenes απεβίωσε το 1985. Προς τιμήν του, ιδρύθηκε ένα ίδρυμα στη Λισαβόνα, στο οποίο συγκεντρώθηκε ένα μέρος του έργου του.

Εξερευνήστε τη συλλογή

ανά γεωγραφική προέλευση

Καλλιτέχνης