Skip to main content

Henryk STAŻEWSKI


(1894 - 1988)

Ο Henryk Stażewski γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1894. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βαρσοβίας (1913–1919) με καθηγητή τον Stanisław Lentz. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, εξοικειώθηκε με διάφορες μορφές πρωτοποριακών πρακτικών, αν και το γεγονός ότι τον προσέλκυε η γεωμετρική αφαίρεση τοποθετεί το έργο του πιο αυστηρά στον απόηχο του κονστρουκτιβισμού. Γενικότερα, το προοδευτικό πειραματικό πνεύμα της πρωτοπορίας και όχι ένα μεμονωμένο ύφος είναι αυτό το οποίο ο Stażewski ενσαρκώνει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο καλλιτέχνης ίδρυσε διάφορες ομάδες και κολεκτίβες και συμμετείχε σε αυτές, οι οποίες είχαν όλες στόχο να διευρύνουν τα όρια της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ο καλλιτέχνης προσχώρησε στην πρώτη πολωνική αβάν-γκαρντ ομάδα που ιδρύθηκε 1917, τους Πολωνούς Εξπρεσιονιστές, που μετονομάστηκαν σε Φορμιστές (Formists) το 1919. Ο Stażewski ήταν ιδρυτικό μέλλον της ομάδας κυβισμού, κονστρουκτιβισμού και σουπρεματισμού Blok (1924–1926), καθώς και των ομάδων που πήραν στη συνέχεια τη σκυτάλη: Praesens (1926–1929) και a.r. (1929–1936). Επιπλέον, ήταν αρχισυντάκτης των περιοδικών Blok και Praesens, τα οποία διατηρούσαν αναρίθμητες διεθνείς επαφές με άλλες αβάν-γκαρντ ομάδες, όπως την ολλανδική De Stijl. Πράγματι, κατά τις επισκέψεις του στο Παρίσι από το 1924 και μετά, ο Stażewski ανέπτυξε δεσμούς με τους Πιετ Μοντριάν και Michel Seuphor, και ανήκε στις διεθνείς ομάδες Cercle et Carre (από το 1929) και Abstraction-Création (από το 1931), οι οποίες είχαν ως βάση τους το Παρίσι. Μετά τον πόλεμο, ο καλλιτέχνης προσχώρησε στη Λέσχη Νέων Καλλιτεχνών και Επιστημόνων και στην αβάν-γκαρντ γκαλερί Krzywe Koło στη Βαρσοβία. Το 1965, μαζί με τους Wiesław Borowski, Anka Ptaszkowska και Mariusz Tchorek, ξεκίνησε την ίδρυση της γκαλερί Foksal.

Από καλλιτεχνικής απόψεως, ο Stażewski «έχτισε» το έργο του βασιζόμενος στην κονστρουκτιβιστική του γεωμετρία, ενώ παράλληλα διαφοροποιούσε τη σχηματική του προσέγγιση. Ο καλλιτέχνης δόμησε τον χώρο των συνθέσεών του χρησιμοποιώντας τετράγωνα διαφόρων χρωμάτων με στρογγυλεμένες γωνίες. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, αυτή η τάση για παραστατικότητα αποκρυσταλλώθηκε στο έργο του καλλιτέχνη και συνέχισε να αναπτύσσεται έως τη δεκαετία του 1950· κάτι τέτοιο βρισκόταν σε αφθονία στα τοπία, στα πορτρέτα και στη νεκρή φύση του. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1950, ο καλλιτέχνης εισήγαγε ένα νέο στοιχείο στην οπτική του γλώσσα: το μέσο του ανάγλυφου. Στη συνέχεια, το ανάγλυφο αντικαταστάθηκε από τη ζωγραφική, στη οποία ο καλλιτέχνης επικεντρώθηκε αποκλειστικά για σχεδόν 20 χρόνια. Κατά τη δεκαετία του 1960, ο Stażewski επέδειξε έναν ενθουσιασμό για το λευκό, το οποίο εκδήλωνε τις αντιλήψεις του για την ουδετερότητα της φόρμας αυτής καθεαυτής, καθώς και την εξάρτησή της από το πλαίσιο της σύνθεσης. Παράλληλα με τη «λευκή του περίοδο», ο Stażewski επεδίωξε να διεισδύσει στον χώρο με μια σειρά χάλκινων αναγλύφων από την περίοδο 1964–1967. Ο καλλιτέχνης σκιαγράφησε πλέγματα τετραγώνων, διαστρεβλώνοντας την κανονικότητα της διάταξής τους ή με την επίθεσή σε αυτές με «ακτίνες» Κατά τη δεκαετία του 1980, ο Stażewski αξιοποίησε την αλληλεπίδραση του χρώματος με τη γεωμετρική φόρμα, για να δημιουργήσει ένα δυναμικό αποτέλεσμα.

Ο Stażewski έκανε το ντεμπούτο του το 1920, παρουσιάζοντας τα έργα του μαζί με τους Φορμιστές στην Κοινωνία της Βαρσοβίας για την Προώθηση των Καλών Τεχνών. Το 1921, παρουσίασε τους πίνακές του στην αβάν-γκαρντ Πολωνική Καλλιτεχνική Λέσχη μαζί με τον Mieczysław Szczuka. Το 1922, συμμετείχε στην έκθεση των Φορμιστών F9 στον εκθεσιακό χώρο Czesław Garliński Salon στη Βαρσοβία. Αργότερα, το 1923, συμμετείχε στην Έκθεση Νέας Τέχνης στο Βίλνιους και στη Διεθνή Έκθεση Νέας Τέχνης στο Łódź, από τις οποίες αμφότερες ξεκίνησε το κίνημα του κονστρουκτιβισμού στην Πολωνία. Ο Stażewski συμμετείχε και σε άλλες εκθέσεις στο Παρίσι (μουσείο Musée d’Art Moderne, 1977, 1982· στο Κέντρο Pompidou, 1983), στη Στοκχόλμη, στο Άμστερνταμ, στις Βρυξέλλες και στη Γενεύη (1959), στη Βενετία (1959, 1966, 1986), στη Νέα Υόρκη (Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA), 1976), στο Όσλο (1961), στην Έσση (1962, 1973), στη Στουτγάρδη (1962), στο Σικάγο (1964, 1966, 1967, 1972), στο Bochum (1964), στο Τελ Αβίβ (1965), στο Τόκιο (1966), στο Λονδίνο (Βασιλική Ακαδημία, 1970, 1984), στο Στρασβούργο (1970), στο Ντίσελντορφ (1974, 1981, 1982), στο Μιλάνο (1974, 1986), στη Ζυρίχη (1974, 1975), στο Αμβούργο (1975), στη Μαδρίτη, στο Βερολίνο και στην Κολωνία (1977), στη Ρώμη (1979) και στο Λος Άντζελες (1981). Το 1994 διοργανώθηκε μια αναδρομική έκθεση για την τέχνη του Stażewski στο Μουσείο Τέχνης του Łódź. Στην 33η Μπιενάλε της Βενετίας το 1966, ο καλλιτέχνης έλαβε τιμητική μνεία, ενώ το 1972 κέρδισε το Βραβείο Herder, το οποίο του απονεμήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης.

Ο Stażewski απεβίωσε το 1988.

Εξερευνήστε τη συλλογή

ανά γεωγραφική προέλευση

Καλλιτέχνης