Skip to main content

Juan BARJOLA


(1919 - 2004)

Ο Barjola γεννήθηκε το 1919 στο Torre de Miguel Sesmero, στην επαρχία Badajoz, από αγρότες γονείς και μετακόμισε στην πόλη Badajoz το 1934 για να σπουδάσει στη Σχολή Τεχνών και Χειροτεχνίας. Ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος στιγματίζει την εφηβεία του Barjola, και μέρος του μελλοντικού του έργου απηχεί όσα βίωσε εκείνη την περίοδο. Το 1943 μεταβαίνει στη Μαδρίτη για να συνεχίσει τις σπουδές του. Εγγράφεται στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του San Fernando, όπου παρακολουθεί μόνο μαθήματα ξυλογλυπτικής και χαρακτικής. Παρακολουθεί επίσης μαθήματα στον Κύκλο Καλών Τεχνών (Círculo de Bellas Artes), ενώ συχνάζει στο Μουσείο Αντιγράφων Έργων Τέχνης και στο Μουσείο του Πράδο, όπου αντιγράφει τη συλλογή γελωτοποιών του Βελάσκεθ και παράγει έργα που ερμηνεύουν Γκόγια, Ελ Γκρέκο και Ιερώνυμο Μπος. Πραγματοποιεί τα πρώτα του χαρακτικά και κερδίζει τα προς το ζην ως επίσημος γλύπτης στα εργαστήρια της Granda. Κατά το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1940, στο έργο του Barjola κυριαρχούν σκηνές ηθογραφίας και χαρακτήρες του αστικού περιθωρίου. Κινείται στο πλαίσιο του νατουραλισμού, όμως έχουν ήδη αρχίσει να αχνοφαίνονται ορισμένα χαρακτηριστικά που ανήκουν στον εξπρεσιονισμό.

Το 1950 αποφασίζει να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη ζωγραφική, και το 1957 πραγματοποιεί την πρώτη του ατομική έκθεση στην γκαλερί Abril στη Μαδρίτη, με θέμα την ανθρώπινη μορφή. Όπως λέει: «Ξεκινά πλέον ένας κύκλος περισσότερο πνευματικός. Δηλαδή ο κυβισμός συμβιώνει με τον εξπρεσιονισμό, τον οποίο ποτέ δεν εγκατέλειψα». Το ίδιο έτος περνά τρεις μήνες στο Βέλγιο, όπου του κάνουν μεγάλη εντύπωση οι πίνακες του Ensor. Μετά, ταξιδεύει στο Παρίσι και εντυπωσιάζεται από τα έργα των Ματίς, Soutine, Rouault και Staël. Πραγματοποιεί ατομική έκθεση στην Galerie du Théâtre στις Βρυξέλλες και συμμετέχει σε συλλογική έκθεση στην γκαλερί Vallovra, επίσης στις Βρυξέλλες.

Το 1959 το ύφος του κινείται προς την κατεύθυνση της αφηρημένης τέχνης, με μια πιο νηφάλια χρήση του χρώματος, ενώ οι τίτλοι των έργων του είναι εμπνευσμένοι από τα αντικείμενα ή τις ανθρώπινες μορφές που αυτά απεικονίζουν. Δεν φαίνονται παρά μόνο οι αδρές γραμμές των μορφών αυτών, που είναι σχηματισμένες με μεγάλες πιτσιλιές ή κηλίδες, με τη χρήση περιορισμένης γκάμας χρωμάτων. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης σχολιάζει τα εξής, με θέμα τη στροφή αυτή στο έργο του: «Αφού είχα κουραστεί από αυτήν τη συμβίωση, μπήκα σε μια αφαιρετική περίοδο μέσα από την οποία έβγαλα συμπεράσματα τα οποία μου επέτρεψαν να αντιληφθώ καθαρά τον χώρο. Αυτή η φάση δεν κράτησε πολύ, γιατί πάντα με ενδιέφερε το περιεχόμενο. Λογικά, έτσι έπρεπε να γίνει, αφού η αφηρημένη τέχνη είναι μόνο αισθητική».

Το 1960, του απονέμεται μια υποτροφία – βραβείο από το ίδρυμα Juan March για να πραγματοποιήσει σπουδές στο εξωτερικό. Από το 1964, η ζωγραφική του αποκτά έντονη εκφραστικότητα· το σκίτσο και οι πινελιές του εξυπηρετούν στην ενίσχυση του τερατώδους χαρακτήρα και της ανήθικης φύσης των θεμάτων και των χαρακτήρων του. Εμπλουτίζει τους χρωματικούς τόνους, χρησιμοποιώντας το μαύρο, το πορφυρό και το πράσινο, με έντονες αντιθέσεις, ενώ το περίγραμμα των μορφών γίνεται γωνιώδες και ακανόνιστο. Τα έργα του αποκτούν ένα σουρεαλιστικό στοιχείο, και οι φιγούρες γίνονται δύσμορφες, ιδίως στα χέρια και το κεφάλι.

Από το 1967, εγκατέλειψε τα impasto, προτιμώντας πιο επίπεδες αποχρώσεις έντονων τόνων, με αποτέλεσμα να ταυτιστεί περισσότερο —από ορισμένες απόψεις— με την ποπ αρτ. Σε αυτήν την περίοδο, ορισμένες στάσεις και χαρακτηριστικά που παρατηρούνται σταθερά στο έργο του έγιναν ακόμη πιο εμφανή: η ειρωνεία, ο σαρκασμός, η ασχήμια, η χυδαιότητα, η μοχθηρία. Τη δεκαετία του 1970 στο έργο του Barjola σημειώνεται νέα στροφή προς τον εξπρεσιονισμό, με χαρακτηριστικά αφηρημένης τέχνης και με την επιρροή των έργων του Μπέικον, του de Kooning και του Πικάσο. Στις αρχές της δεκαετίας αυτής, ορισμένα από τα έργα του παρουσιάζουν στοιχεία κοινωνικής και πολιτικής κριτικής, καθώς απεικονίζουν σκηνές θανάτου και συλλογικής βίας, όπως εκτελέσεις ή σφαγές, ώστε να καταγγείλουν την ύπαρξη καταπιεστικών καθεστώτων. Οι πίνακες αυτής της περιόδου είναι μεγαλύτερου μεγέθους σε σχέση με τους προηγούμενους.

Από τον ίδιο καλλιτέχνη

Εξερευνήστε τη συλλογή

ανά γεωγραφική προέλευση

Καλλιτέχνης