Ο Pietro Consagra γεννήθηκε το 1920 στη Mazara del Vallo, μια μικρή πόλη στη σικελική επαρχία Trapani. Υποστηρικτής της γλυπτικής, ο Consagra «σκάλισε» συνειδητά —και μερικές φορές με αμφιλεγόμενο τρόπο— το δικό του μονοπάτι ανάμεσα στις πολυάριθμες αλλαγές του 20ού αιώνα. Έχοντας εκπαιδευτεί αρχικά ως ναυτικός το 1931, ο Consagra εργάστηκε ως μηχανικός και αργότερα προήχθη σε καπετάνιο. Αφού μετακόμισε στο Παλέρμο το 1938, οι σπουδές του στο καλλιτεχνικό κολέγιο διέγειραν το ενδιαφέρον του για τις τέχνες· αποφοίτησε το 1941, μετά από μια μάχη με τη φυματίωση. Στη συνέχεια, ο μελλοντικός γλύπτης εισήχθη αμέσως στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Παλέρμο, συνεχίζοντας την εκπαίδευσή του με το ψευδώνυμο Archimede Campini.
Μετά την αποφοίτησή του από την ακαδημία το 1944, μετακόμισε στην τότε πρόσφατα απελευθερωμένη Ρώμη για δύο χρόνια. Παρακολούθησε συμπληρωματικά μαθήματα στη γλυπτική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών και οι συνάδελφοί του και καλλιτέχνες από τη Σικελία, Concetto Maugeri και Renato Guttuso, τον σύστησαν σε κύκλους διανοούμενων. Τελικά, ο Consagra παράτησε την ακαδημία, για να ταξιδέψει στο Παρίσι το 1946. Αντλώντας έμπνευση από τη συνεχή αισθητική διέγερση που του προσέφερε η γαλλική πρωτεύουσα, ο Consagra επέστρεψε στη Ρώμη με μια δύναμη ανανέωσης. Η επιθυμία του για πρωτοποριακή καινοτομία υλοποιήθηκε σε ένα μανιφέστο που δημοσιεύθηκε στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Forma το 1947. Μαζί με τους συναδέλφους του Carla Accardi, Ugo Attardi, Pietro Dorazio, Mino Guerrini, Achille Perilli, Antonio Sanfilippo και Giulio Turcato, συμμετείχε στη δημιουργία της ομάδας Forma I, η οποία επεδίωξε να αυτο-οριστεί ως «φορμαλιστική και μαρξιστική», καθώς και να προωθήσει τον «αφαιρετισμό» έναντι των λανθανουσών στρεβλωτικών προσπαθειών των πρώτων πρωτοπόρων της αφηρημένης τέχνης. Ωστόσο, η λογοτεχνική θεωρητικολογία του Consagra δεν σταμάτησε εκεί. Η ομάδα διοργάνωσε την πρώτη της έκθεση κατά το έτος ίδρυσής της στην γκαλερί Art Club Gallery στη Ρώμη. Το 1952, συνέταξε ένα επιθετικό φυλλάδιο με τίτλο The necessity of sculpture, το οποίο διέψευδε σθεναρά το κείμενο του Arturo Martini από το 1945 Sculpture: a dead language. Κατά τη δεκαετία του 1960, ο Consagra ίδρυσε την ομάδα Continuità —ένα παρακλάδι της ομάδας Forma I.
Παρότι υφολογικά ο Consagra βρήκε το ύφος του κατά τη δεκαετία του 1980, όταν συνδύασε την εικονογραφική επιπεδότητα με τη γλυπτική χωροταξία σε «δύο επίπεδα», η αναγνώριση είχε έρθει πολύ νωρίτερα. Τη δεκαετία του 1950, ορισμένα έργα του από μέταλλο συμπεριελήφθησαν στο μουσείο Peggy Guggenheim Collection στη Βενετία. Γρήγορα, ακολούθησαν εκθέσεις σε ευρωπαϊκές πόλεις και εκθέσεις. Η Βενετία συνέχισε να στηρίζει το έργο του Consagra, με αποτέλεσμα ο γλύπτης να τιμηθεί για το καλλιτεχνικό του μέσο με το Μέγα Βραβείο της Μπιενάλε του 1960. Πράγματι, από το 1950 έως το 1993, ο καλλιτέχνης παρουσίασε έργα του στην Μπιενάλε τουλάχιστον 11 φορές. Τα έργα του άρχισαν να εντάσσονται σε σημαντικές καλλιτεχνικές συλλογές σε όλον τον κόσμο.
Με την αναγνώριση ήρθαν οι αναθέσεις και η ευκαιρία να δημιουργήσει έργα —καλλιτεχνικά ή πολιτιστικά— σε μεγαλύτερη κλίμακα, με το υπαίθριο μουσείο στην εκ νέου ανοικοδομημένη πόλη της Gibellina στη Σικελία να αποτελεί τρανό παράδειγμα. Συν-ιδρυμένο με την αρωγή του Ludovico Corrao, το ίδρυμα σχεδιάστηκε με αστικές αναλογίες. Η τελευταία επιθυμία του καλλιτέχνη ήταν να ενταφιαστεί σε ένα παρακείμενο νεκροταφείο.
Εκτός από τα μανιφέστα του, ο Consagra συνέχισε να συγγράφει και να δημοσιεύει έργα καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, συμπεριλαμβανομένων των L’agguato c’è (1960), La città frontale (1969) και Vita Mia, την αυτοβιογραφία του (1980).
Έχουν διοργανωθεί διάφορες ρετροσπεκτίβες για το έργο του, όπως οι εξής: έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης στη Ρώμη (1989), ειδική έκθεση για τα εγκαίνια μιας μόνιμης έκθεσης (1993)· έκθεση στο Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη (1991)· και έκθεση στο μουσείο Mathildenhöhe στο Darmstadt (1997). Επίσης, το 2002, η Δημοτική Πινακοθήκη της Στουτγάρδης εγκαινίασε μια μόνιμη έκθεση με έργα του. Ο Consagra απεβίωσε στο Μιλάνο το 2005.
